چاپ مطالب صفحه
بسـم الله الـرحـمن الرحــیم
آیت الله آقامجتبی تهرانی؛
محاسبه یک دقیقه ای نفس و نقش سازنده آن در زندگی
مرحوم آیت الله آقامجتبی تهرانی درشرح حدیثی نورانی از امام صادق(صلوات الله علیه)مبنی برمحاسبه رفتار و عملکرد مان در پایان هر روز بیان نموده است : این محاسبه روزانه نقش سازندگی دارد و انسان برای اینکه دست و پای خودش را جمع کند باید محاسبه روزانه داشته باشد.
رُوِیَ عَنِ الصَّادقِ علیه السّلام قَالَ: إِذَا أَوَیْتَ إِلَى فِرَاشِکَ فَانْظُرْ مَا سَلَکْتَ فِی بَطْنِکَ وَ مَا کَسَبْتَ فِی یَوْمِکَ وَ اذْکُرْ أَنَّکَ مَیِّتٌ وَ أَنَّ لَکَ مَعَاداً.[1]
امام صادق(صلوات الله علیه) فرمودند: آنگاه که در بستر خود مأوا گرفتی، بنگر که چه چیزی در شکم خود جای دادهای؟ و در آن روز چه چیزی بهدست آوردهای؟ و به یاد آور که روزى خواهى مرد و برای تو معادى خواهد بود.
بسـم الله الـرحـمن الرحــیم
محاسبه یک دقیقه ای نفس و نقش سازنده آن در زندگی
مرحوم آیت الله آقامجتبی تهرانی درشرح حدیثی نورانی از امام صادق(صلوات الله علیه)مبنی برمحاسبه رفتار و عملکرد مان در پایان هر روز بیان نموده است : این محاسبه روزانه نقش سازندگی دارد و انسان برای اینکه دست و پای خودش را جمع کند باید محاسبه روزانه داشته باشد.
رُوِیَ عَنِ الصَّادقِ علیه السّلام قَالَ: إِذَا أَوَیْتَ إِلَى فِرَاشِکَ فَانْظُرْ مَا سَلَکْتَ فِی بَطْنِکَ وَ مَا کَسَبْتَ فِی یَوْمِکَ وَ اذْکُرْ أَنَّکَ مَیِّتٌ وَ أَنَّ لَکَ مَعَاداً.[1]
امام صادق(صلوات الله علیه) فرمودند: آنگاه که در بستر خود مأوا گرفتی، بنگر که چه چیزی در شکم خود جای دادهای؟ و در آن روز چه چیزی بهدست آوردهای؟ و به یاد آور که روزى خواهى مرد و برای تو معادى خواهد بود.
شرح حدیث: «إِذَا أَوَیْتَ إِلَى فِرَاشِکَ»؛ آرام گرفتن در بستر،اشاره است به شبی که انسان روزش را سپری کرده،کارهایش تمام شده و حالا می خواهد استراحت کند. حضرت می فرماید: آنگاه که به بستر رفتی و آرام گرفتی، «فَانْظُرْ»؛ دقت کن؛
اوّل: «فَانْظُرْ مَا سَلَکْتَ فِی بَطْنِکَ»؛ ببین امروز چه خوردی و در شکم خود جای دادی؟
دوم: «وَ مَا کَسَبْتَ فِی یَوْمِکَ»؛ ببین امروز چه چیزی بهدست آوردی و از کجا آوردی؟ صبح رفتی دنبال کار، حالا که کارهایت تمام شده و آخر شب می خواهی بخوابی، اینجا اوّل دقّت کن، ببین چه چیزی خوردی، چه چیزی بردی و از کجا آوردی؟ حالا که به این چیزها فکر کردی و دقّت کردی، آیا تمام می شود؟ نه! بعدش به دو چیز دیگر هم فکر کن.
«وَ اذْکُرْ أَنَّکَ مَیِّتٌ»؛ بعد از اینکه خوب فکر کردی که چه چیزی خوردی و چه چیزی بردی، به یاد بیاور که آخرش خواهی مُرد. «وَ أَنَّ لَکَ مَعَاداً»؛ وقتی هم که مُردی کار تو تمام نشده، بلکه بر می گردی. «معاد» بازگشت است. یعنی قیامتی هم هست که آنجا باید حساب پس بدهی.
محاسبه یکی از امور معرفتی ما است. حضرت در اینجا یک نوع خاصّ محاسبه را تعلیم می دهد و آن «محاسبه روزانه» است. این محاسبه روزانه نقش سازندگی دارد. محاسبه روزانه خیلی هم آسان است و مدّت زمان زیادی هم طول نمی کشد. به دقیقه هم نمی کشد. مگر اینکه کسی در آن روز خودش خیلی به تعبیر من «شلنگ – تخته» انداخته باشد که نتواند به این زودی ها به حساب روزانهاش برسد. وگرنه محاسبه روزانه خیلی آسان است. بله، آن بیلان سالانه است که آدم نمی تواند به آسانی حساب کند. اما محاسبه روزانه آسانِ آسان است. حضرت سفارش می کند که ببین امروز چه خوردهای، از کجا آوردهای، بعد هم به فکر این باش که آخرش میمیری و قیامتی هم داری.
این محاسبه روزانه نقش سازندگی دارد. یعنی به انسان برای روز بعد تنبّه می دهد. انسان حساب کار خودش را می کند و چه بسا گاهی هم ـنعوذ باللهـ اگر خطایی کرده، همین موجب پشیمانی و استغفارش می شود. ما در معارفمان «استغفار شبانه» داریم. نقل شده که رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) هرشب هفتاد بار و در روایتی دیگر صد بار استغفار میکردند. البته در روز هم ایشان استغفار می کردند. اگر پیغمبر خدا شبها هفتاد بار استغفار کند، ما اگر هفتاد هزار بار هم استغفار کنیم باز هم کم است. وقتی پیغمبر هفتاد بار استغفار میکند، حساب من و تو معلوم است! ما در روایات داریم که حضرت هم در روز و هم در شب «استغفار» میکردند. تعدادش هم در تاریخ ثبت شده است. بنابر این، این محاسبه روزانه نقش سازندگی دارد. انسان باید محاسبه روزانه داشته باشد، برای اینکه دست و پای خودش را جمع کند.
[1]. بحارالانوار، جلد 68، صفحه 267 – مشکات الانوار ص89
* مسجد جامع بازار تهران
خبرگزاری «حوزه»،